یلدا برای تهرانیان قدیم، سمبلی از برکت، تندرستی، فراوانی و شادمانی بود. آنها اقوام و همسایگان خود را دعوت می‌کردند یا اینکه در منزل بزرگ‌تر خانواده جمع می‌شدند و بساط سوروسات از آجیل و شیرینی و انواع میوه به راه بود. این میان شمیرانی‌های قدیم پایتخت هم در یلدا رسوم خاص داشتند.
همشهری آنلاین – زهرا بلندی: فرا رسیدن شب یلدا بهانه خوبی است تا سراغ «سیدمهدی اعرابی» دارنده دکترای علوم ارتباطات که سالها در حوزه شمیران پژوهش کرده برویم و از او درباره خوراکی‌های یلدایی شمیران بپرسیم. اعرابی که برای صحبت کردن در این زمینه هم آمادگی خوبی دارد، دراین‌باره می‌گوید: «آجیل به شکل و شمایل امروزی در سفره‌های یلدایی شمیرانی‌ها نبود و انواع و اقسام میوه‌هایی که در فصل تابستان موفق به خشک کردنشان شده بودند مثل آلوچه، زردآلو، گیلاس، آلبالو و… را در ظرف‌هایی روی کرسی می‌گذاشتند و هیمن‌ها حکم آجیل یلدا را داشت.»
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
بفرمایید آردتوت و توتک
این شمیران‌پژوه از «آردتوت» و «توتک» به عنوان خوراکی‌های خاصی که ریشه در شمیران دارند یاد می‌کند و می‌افزاید: «یکی از تنقلات مهم شمیران قدیم در یلدا ترکیب گردوی کوبیده‌شده و توت بود که به آن «آردتوت» هم می‌گفتند. داخل کاسه‌هایی که داخلش قاشق بود در ۴طرف کرسی کنار هرنفر یک دانه می‌گذاشتند. توتک هم شیرینی‌های خانگی بانوان شمیرانی بود که از آرد مزارع و آسیاب‌شده شمیران می‌پختند و در شب یلدا برای پذیرایی از مهمانان روی کرسی قرار می‌دادند.»
شب تخمه‌های بو داده، کموس و خروندی
عمده میوه‌ای که در این شب خودنمایی می‌کرد خرمالو و انار بود. اعرابی می‌گوید: «در شمیران قدیم از ۳۶پارچه قریه از کن سولقان تا لواسان خانه‌ای نبود که درخت خرمالو نداشته باشد و به همین دلیل در این فصل و این شب این میوه خیلی مورد استفاده بود. خرمالوهای ریزتر و سفت‌تر را نگه می‌داشتند و اگر در این شب مهمانی ویژه برایشان می‌آمد، داخل لیوان‌های بلند سبزرنگ شربت درست می‌کردند و یکی از خرمالوها را داخلشان می‌انداختند که خوش‌رنگ شود.»
او ادامه می‌دهد: «اگر در بعضی جاها مثل اوین و چیذر که صحراهای بیشتری داشتند هندوانه و خربزه موجود بود، تخم‌های داخل آنها را بو می‌دادند و در این شب‌ها روی کرسی‌ها می‌گذاشتند. هرچقدر به غرب شمیران مثلاً کن و مرادآباد می‌رفتیم درخت‌های بادام بیشتر بود و در آن محدوده‌ها بادام هم خوراکی غالب شب یلدا محسوب می‌شد.»
در شمیران درختان ازگیل و میوه پاییزی هستند. به زبان شمیرانی به ازگیل «کموس» و به خرمالو «خُروندی» می‌گفتند. در کنار این میوه‌ها آلبالو خشکه و کشمش و زالزالک هم وجود داشت. زنان شمیران لرزانک، مسقطی، نخودچی و شیرینی خاتون پنجره می‌پختند و شب یلدا با آنها از مهمانان پذیرایی می‌کردند.
برای اینکه یلدا پرخرج نباشد از شیرینی‌ها و میوه‌های خانگی استفاده می‌کردند و کمتر کسی به دنبال این بود که آجیل و پسته خریداری کند. مهم این بود که طولانی ترین شب سال را دور هم و در کنار یکدیگر سپری کنند.
کد خبر 729658
-
آیین شب یلدا در۳ده بزرگ غرب پایتخت | از قصه هزار و یک شب پونک تا غذا برون فرحزاد
-
غذاهای گم‌شده در شمیران ۳هزار و ۵۰۰ساله کدامند؟ | از والک‌پلو تا سمنوپزان و از پلو بهتر
-
عمارت منشی امیرکبیر در عودلاجان می‌درخشد | تقارن عناصر هر بیننده‌ای را میخکوب می‌کند
-
ماجرای تابلو ۵۸۹متری در یک خانه قدیمی | ملکی که تاجر نیکوکار ارمنی وقف فعالیت‌های فرهنگی کرد
-
«زن زیادی» در این خانه بال و پر گرفت
-
شمیرانی‌های قدیم شب یلدا خوراکی‌های خاص می‌خوردند
-
دورهمی موجودات اساطیری در عمارت مستوفی‌الممالک
-
مهران رجبی: ۳۰درصد لشکر فحاش ربات هستند | همکاران ما دوست دارند مواضع انقلابی بگیرند اما … | پوست کلفت تر از این حرفها هستم | اینترنشنال نجس است
-
دستگیری فوتبالیست معروف در پارتی شبانه
-
ببینید | هادی چوپان: من وطن فروش نیستم | میخواهم این آینده‌ام بسوزد وقتی…
-
بازهم گلایه رهبر انقلاب…
-
درخواست مهم وزارت بهداشت برای دورکار شدن کارمندان تهرانی
-
ببینید | اعتراف عجیب فرخ نژاد: مطمئنم بین هنرمندان روابط خارج از ازدواج هست!
-
تساوی پرگل استقلال و پرسپولیس در دربی | ستاره خارجی سرخ ها را صدرنشین کرد
-
دستگیری فوتبالیست معروف در پارتی شبانه
-
علائم اولیه قند خون | چطور بفهمیم به قند خون مبتلا شدیم؟
-
فریاد امباپه بر سر هم تیمی ها در فینال جام جهانی؛ لعنتی ها بدتر از این نمی‌شد
-
سود سهام عدالت برای چه کسانی واریز نمی شود؟ | این افراد منتظر اس ام اس نباشند
-
تصاویر دیدنی از دیدار پادشاه مراکش و بازیکنان فوتبال کشورش | حضور متفاوت اشرف حکیمی
-
عکس | حضور مهمانان بدون الزام به حجاب کامل در تلویزیون
-
تصاویر | ماجرای وانت سپاه با بار آجیل چه بود؟ | ویدئویی که ایران اینترنشنال منتشر کرد
-
غذاهای گم‌شده در شمیران ۳هزار و ۵۰۰ساله کدامند؟ | از والک‌پلو تا سمنوپزان و از پلو بهتر
-
شب یلدا ز راه آمد دوباره …
-
ببینید | حال و هوای خیابان‌های شهر در آستانه جشن یلدا
-
خاطره‌بازی یلدایی با عمو فیتیله‌ای | وقتی دستان «مامان ملکه» اناری می‌شد! | دورهمی شب چله با همسایه‌های نازی‌آبادی
-
آیین شب یلدا در۳ده بزرگ غرب پایتخت | از قصه هزار و یک شب پونک تا غذا برون فرحزاد
-
تصویری کمتر دیده شده از شب یلدا در زمان قاجار
-
ببینید | همه چیز درباره شب چله
-
خرید شب یلدا در دهه هفتاد
-
ببینید | حال و هوای مردم در بازار خرید شب یلدا !
-
«شب‌چره‌های» خودمانی روستانشینان پایتخت | از تماشای دانه‌های برف تا دل سپردن به افسانه‌خوانی پدربزرگ